وقتی به هر گوشه مسجد چشم می دوختم آنرا سراسر از هنر و زیبایی می دیدم، ذوقم دوچندان می شد وقتی تصور می کردم مسجد مکانی است .....

 علی شعبانی مسئول کانون فرهنگی هنری نورالزهرا(س) تخصصی هنرهای تجسمی مسجدالزهرا(س) اراک متولد ۱۳۵۶ از هنرمندان برجسته استان مرکزی و کشور است و بارها آثار هنرهای تجسمی ایشان در زمینه های کاریکاتور، گرافیک و ارتباطات تصویر سازی در جشنواره های ملی و بین المللی حایز کسب رتبه های برتر شده؛ زیبا سازی، نما و ظاهر مساجد، حضور کمرنگ دختران به همراه مادرشان به مسجد، پایین آمدن بحث خلاقیت و افت سطح سواد رسانه ای از دغدغه های این هنرمند و مدیر مسجد محور است.

 اکنون کانون فرهنگی هنری نورالزهرا(س) مسجد الزهرا(س) اراک بعد از سالها فعالیت هنری با محوریت مسجد به عنوان کانون منتخب در بحث اوقات فراغت با موضوع تخصصی هنری در بین کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور معرفی شده است؛ آنچه می خوانید مصاحبه ای با این هنرمند مسجدی موفق است.

 

آغاز فعالیت خودتان را در مسجد بیان کنید؟

 از دوران کودکی در مسجد الزهرا(س) حضور داشتم، سعی می کردم در نمازهای جماعت همراه پدرم در صفوف جماعت حاضر شوم مسجد را مکانی برای برآورده شدن آرزوهایم در رشته هنری می دانستم، وقتی به هر گوشه مسجد چشم می دوختم آنرا سراسر از هنر و زیبایی می دیدم،‌ ذوقم دوچندان می شد وقتی تصور می کردم مسجد مکانی است که می توان همه استعدادهایم را در آن شکوفا کنم دوست داشتم مدام در آنجا باشم و از این مکان الهی و مقدس الهام بگیرم.

 از 18 سالگی به عنوان رابط کانون فرهنگی هنری در مسجد الزهرا(س) اراک فعالیت دارم و از زمانی(حدود 10سال) که کانون عنوان تخصصی هنرهای تجسمی به خود گرفت بنده به عنوان مسئول این کانون معرفی شدم.

 

 

از فعالیت های کلی در مسجد و طرح های خاص مسجد توضیحاتی بفرمایید؟

 

کانون درمجموعه فرهنگی، هنری و ورزشی مسجد الزهرا(س) قرار دارد که زمان تاسیس تاکنون سالانه به طور میانگین بیش از دویست نفر را در بخش های مختلف جذب کرده است؛ مجموعه فعالیت های فرهنگی هنری مشخصا و تخصصی تر در بخش نقاشی کودکان و نوجوانان، هنر و خلاقیت، طراحی ویژه نوجوانان، عکاسی، کاریکاتور و صنایع دستی عمده این فعالیت ها بوده است.

 نذر عکس، طرحی با هدف گسترش فرهنگ عاشورایی بین افراد جامعه بوده در این راستا هر نهاد و ارگانی که قصد برپایی نمایشگاه عکس را داشته باشد مجموعه عکس های اربعین که طی دو دوره از برنامه های اربعین تهیه شده وبارها در جشواره های مختلف راه یافته است را به صورت رایگان در اختیار نهادهای درخواست کننده از جمله هیات های مذهبی، جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون های فرهنگی هنری مساجد قرار می گیرد.

 طراحی گرافیکی محیطی فضای مسجد، طرح اجرای زیبا سازی نما و داخل مسجد توسط گروهی از اعضای خوش ذوق و هنر ی کانون از دیگر طرح های این کانون بوده است.

 طراحی اپلیکیشن «مناره» و نصب روی گوشی هیات امنا مسئول کانون و امام جماعت جهت همه کارهای صوتی و تصویری مسجد از دیگر اقدامات این کانون است.

 نذر فرهنگی از دیگر اقداماتی است که توسط خواهران کانون انجام می شود در آن از موضوعات جذاب و خلاقانه برای گسترش و اشاعه موضوعاتی مانند حجاب با روش هایی مانند تهیه بسته های فرهنگی تاثیرگذار با طراحی هنری بهره گیری می شود؛ اهدای گل در روز نیمه شعبان از جمله برنامه نذرهای فرهنگی است.

 

 

مقام های استانی، کشوری و بین المللی کانون بگویید؟

 

در کناربرنامه های کلی کانون بحث سواد هنری و ارتباط تصویری ویژه رابطین و مسئولان کانون های فرهنگی هنری مساجد استان، برپایی نمایشگاه های هنری و عکاسی، نمایشگاه های نقاشی و پوستر، مسابقه روزنامه دیواری بوده که برخی از این آثار در جشنواره های استانی، ملی و بین المللی راه یافته اند و از جمله آن می توان به نمایشگاه بین المللی در پاریس اشاره کرد که در آن دو نفر از اعضای کانون به نمایشگاه مسجد و تصویر سازی قرآنی راه یافتند.

 کسب رتبه های کشوری توسط اعضای کانون در مسابقه انشای نماز، جشنواره پوستر امام رضا(ع)، جشنواره عکس کودکان عاشورایی با عنوان بیرق، مجموعه عکس اربعین، جشنواره بین المللی کاریکاتور روز جهانی قدس و نخستین جشنواره «کاریکاتور جامعه ایمن» در مشهد از دیگر رتبه های اعضای این کانون بوده است.

 

 

تعداد و سن شرکت کنندگان در فعالیت های کانون چه رده هایی است؟

 

120 نفر عضو ثابت کانون و دارای پرونده در مسجد هستند و در برنامه های استانی که از سوی دبیرخانه مساجد مرکزی از جمله اردوهای آموزشی اصفهان، باغک شازند، همدان، کرمانشاه و مشهد مقدس برگزار شده حضور داشتند.

 سعی این کانون سعی بر این بوده  برای همه اقشار حاضر در مسجد برنامه ای داشته باشد ولی به علت غفلت ارگان ها و نهادهای فرهنگی از رده سنی کودک و نوجوان به خصوص کودکان زیر هفت سال، این کانون اهتمام ویژه ای به این دارد که تشکیل مهد نماز از جمله اقدامات موثر برای آنان بوده است.

 

 

برنامه های شاخص اوقات فراغت کانون چه بوده است؟

 

دروه تربیتی هنری «رویش» که از امسال شروع شد که طی آن 15 نفر از پسران عضو کانون در رده سنی 8 تا 14 سال در 15 جلسه در کلاس های قرآن و احکام، آشنایی با فضای مجازی و رسانه، استراتژیک، خلاقیت هنری و مباحث قرآنی و احکام حضور داشتند؛ همچنین آثار هنری تولید شده توسط این شرکت کنندگان در نمایشگاهی در معرض دید نمازگزاران قرار گرفت.

 هدف از برگزاری این طرح تربیت موذن و مکبر و حضور در نمازهای جماعت مسجد و طرح تلاوت نور بوده است.

 

 

از راه های جذب جوان و نوجوان به مسجد به چه مواردی اشاره می کنید؟

 

یک مسجد باید هر آنچه که یک جوان به لحاظ تخصص، مهارت، تعهد، تکنیک و هر چیز دیگری را که به دنبال آن است را در خود داشته و پاسخگوی همه نیازهای فردی، اجتماعی و مهارتی فرد باشد و این ویژگی را داشته باشد که جوان دست خالی از مسجد بیرون نرود؛ اگر مسجد نتواند این نیازها را برآورده سازد کمبود دارد. به ویژه در خصوص تربیت هنرمند متعهد و انقلابی یکی از تاثیرگذار ترین اماکن مسجد است زیرا از گذشته محل هنر متعالی و آنچه که قرار است انسان را به تکامل و تعالی برساند به واسطه هنر در مسجد شکل گرفته است. مسجد یک فضا و یک سازه هنری است اسلام هم چیزی جز زیبایی نیست از اینرو از روحانی خوش ذوق و خوشرو تا هیات امنا و هر  کس که با مسجد در ارتباط است باید ساختار هنری داشته باشد، موذن با صدای زیبای خود باید مبلغ باشد نه مخرب، در و دیوار مساجد آراسته باشد و به زیبایی بصری کمک کند همه و همه در مسجد باید بیانگر زیبایی های دین مبین اسلام باشد.

 اعتماد به جوانان در نظر گرفتن استعدادهای آنان و پرورش و تشویق این قشر  از راه های جذب جوان به مسجد است همچنین بحث کودکان که باید جدی گرفته شوند و با نگاه تخصصی تر در زمینه های دینی و فرهنگی با این قشر کار شود.

 با معرفی استعدادهای هنری می توان با توجه به ارتباط با فضاهای هنری جلسات حرفه ای و فشرده برگزار تا کمبود هنرمندان متعهد در جامعه به نحوی جبران و آسیب وارده به حوزه هنر با ورود اهالی مسجدی و هنرمند به این عرصه کاسته شود.

 

 

از تاثیر جاذبه های هنری مسجد بگویید:

 

نما و ظاهر مسجد باید بتواند حس خوشایند در انسان ایجاد کند تا رفتن به مسجد و حضور درآن لذت بخش باشد و این لذت میل به عبادت را نیز تقویت کند. اما متاسفانه گاهی مساجدی را می بینیم که نه تنها از اصل زیبایی بهره نگرفتند بلکه بسیار نازیبا وآشفته به نظر می رسند باید معماری در پی خلق فضایی باشد تا عبد بتواند حضور خدا را احساس نماید، پس استفاده از هر گونه نوآوری و ابتکار باید با توصیه های دینی که در عرصه ساخت و ساز مسجد وجود دارد منطبق باشد و هم از مایه های سنتی الهام گرفته باشد همچنین مسجدی که دارای صحن و حیاط و حوض و آب نما باشد باعث ایجاد نشاط و سرزندگی خواهد شد و عامل معنوی مؤثری برای جذب افراد می شود.

 اصولی چون تعادل، ریتم، هماهنگی، تضاد و وحدت که از عناصر اصلی زیبایی به شمار می آیند باید در ساختار و امور ظاهری مسجد به بهترین شکل ممکن دیده شود و بهره مندی از اندیشه و توان  هنرمندان  درطراحی و زیبا سازی مساجد قطعا می تواند در تحقق این امر بسیار موثر باشد؛ یکی از فعالیت های مدنظر که در این راستا می توان اجرا کرد و به عنوان یک طرح از کانون تخصصی هنرهای تجسمی  نورالزهرا(س) ارائه شده است طرح زیبا نما است که طرح با بررسی میدانی مساجدی که دارای جلوه زیبایی در ظاهر مسجد نیستند با طراحی و همفکری  و همکاری کانون همان مسجد قابل اجراست.

 طرح زیباسازی مسجد به جذب جوانان کمک می کند با بررسی در ظاهر مساجد و تغییراتی در این راستا می توان شاهد حضور بیش از بیش جوانان به مسجد بود و باید مسئولان از مسجد پایگاه های تربیتی دینی مصون و پناهگاهی امن برای کودکان و نوجوانان بسازند.

 

نقش هنر باید در برنامه ریزی هایی که برای کانون های مسجد گرفته می شود باید پررنگ تر از موضوع از فرهنگ دیده شود؛ جایگاه و زادگاه هنر اسلامی در مساجد بوده  و نمود آن در معماری مساجد و فضاهای مساجد باید ظهور پیدا کند. شاداب سازی مساجد با هدف لذت بخشی کودکان و نوجوان یکی از برنامه های کانون ها  جهت جذب حداکثری در مساجد است.

 

 

گزارشی از لیلا آجرلی